28 augustus 2014

Vlierbessenjam


Sambucus nigra, de vlierbes, begint nu overal te rijpen. Hij is vroeg dit jaar. Bijna een maand eerder dan in 2013. Als rechtgeaarde foodblogger bewaar ik dit soort foto's zodat ik mijn lezers het jaar erna kan waarschuwen aan het begín van het plukseizoen. Dat is beter dan dat ik jullie over de vlierbes onderhoud op het moment dat de bomen net schoongeplukt zijn. Door mensen, en ook vaak door vogels. Aan de struiken zie je in deze weken die prachtige rood uitgeslagen takjes die schermen donkere, zwarte bessen uitspreiden.



Er zijn een paar losstaande vlierbesstruiken in het park achter ons huis. Daar loop ik een vast rondje en zo heb ik de struiken ontdekt. Ze hebben een typische groeivorm, wat warrig, snel de hoogte in, met afhangende takken. Ik pluk nooit alles, ik laat ook voor anderen hangen. Mocht je zelf snel een plukplek willen vinden, dan kan je op internet bij de wildplukwijzer terecht.


Met een mes of schaar kunnen de schermen worden geoogst. De takken dompel ik eerst een tijdje onder in water, om zeker te weten dat ik alle beestjes kwijt ben. Gebruik alleen maar de volledig donkere bessen, de lichtere exemplaren kunnen ongezonde stoffen bevatten. Ook de volledig donkere bessen moeten worden gekookt voordat ze kunnen worden gegeten.


Ik weeg de bessen af en combineer ze met suiker. Iedere verhouding is denkbaar, van een paar lepels op een berg bessen voor een zure compote tot gelijk gewicht als je jam wilt die je lang kunt bewaren.


Kook het geheel 10-20 minuten door en vul af in een schone pot. Hier is het bij één schone pot gebleven omdat ik niet zoveel geoogst had. Let erop dat het mengsel erg omhoog kan komen met schuim, dus neem een flink hoge pan.


Net vandaag las ik weer ergens hoe belangrijk en goed wandelen toch is. Dus mocht je nog geen plukplek hebben, schroom dan niet en trek je schoenen aan. Ik kan me herinneren dat ik soms enorme hoeveelheden zag hangen op onbereikbare plekken. Langs de snelweg, of vanuit de trein tussen Gouda en Den Haag. Als je maar blijft zoeken zie je ze overal.


En wat levert het gezoek, gepluk en gekook je op? Een (of meer) potjes diep, diep donkere jam met een intense smaak. Kinderen laten hem staan. Dat vind ik prima. Ik kan geen genoeg krijgen van die verrassing, telkens als je zo'n donkere "dollup" door een bakje yoghurt of kwark roert! (Scroll terug naar de eerste foto om het roereffect nog een keer te zien.)


Hier in huis gaat deze jam erg snel op, dus ik kook hem een beetje uit de losse pols. Mocht je goede oogst hebben en de jam lang willen bewaren, dan kan je hier kijken voor de kneepjes van het nette jam-koken. Voor nu zeg ik: de paden op, de lanen in!

Mijn vlierbesvindplek in het Beatrixpark












4 opmerkingen:

  1. Hoi! Misschien een beetje raar dat ik reageer, maar bij de citroen cake, die je meer als 1 jaar geleden hebt gemaakt, zei je dat je dat in doet vriezen, voor mee naar school ( voor je kinderen ) Maar hoe doe je dat dan? Vries je het in, en ontdooit het dan voor ze naar school gaan, of anders? Ik zou dit graag willen weten, omdat ik zelf ook nog op school zit, en dat ook graag wil maken :)

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Hoi Floor, nee hoor, helemaal niet raar!
    Ik snijd de cake in blokjes. Die leg ik in een platte plastic bak met deksel naast elkaar met wat ruimte ertussen en laat ze invriezen. Zij ze eenmaal ingevroren, dan kunnen ze ook over in een diepvrieszak zonder dat ze aanelkaar gaan plakken. Mijn kinderen nemen ze mee in kleine plastic bakjes waar die blokjes weer netjes in passen. Ze ontdooien heen snel, om tien uur zijn ze al helemaal kamertemperatuur. Je kunt ze ook voor het invriezen individueel in folie verpakken.
    Eerlijk gezegd zijn sommige cakejes zelfs al lekker recht uit de vriezer. Brownies bijvoorbeeld. Hoe minder vocht het deeg bevat, hoe sneller je ze kunt eten. En in brownies zit meer vet dan vocht...
    Veel succes met bakken, en met school, en bedankt voor je vraag!

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Nu ik je post zie voor de jam, bedenk ik me opeens dat ik nog plannen had om te gaan wildplukken, misschien maar mee opschieten voor het alweer te laat is. Heb vorig jaar ook vlierbessenjam gemaakt, maar wil nu ook proberen om er sap en wat andere dingen mee te maken, heerlijk!

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ha Hazel, ja, precies, daarom heb ik deze post nu al geplaatst. Ze zijn goed rijp nu, en nog niet op.

    Er is één plek op de wildplukwijzer waar ik nog wil gaan kijken. Wel vlakbij de snelweg, maar ja, dat is niet anders als je in Utrecht woont. In de Uithof. Als je over de Weg tot de Wetenschap komt aanrijden meteen links nadat je onder de A27 door gefietst bent en dan na 100 meter ofzo. Op wildplukwijzer vind je de precieze plek. Daar moeten 'veel struiken' staan. Er zal toch nog wel wat hangen?

    En ja, ik zou ook graag meer maken. Die jam is wat ik doe als ik maar weinig pluk. In het Beatrixpark waren maar twee struiken, die wilde ik niet kaalhalen.

    BeantwoordenVerwijderen