Mijn eigen basis-tomaten-groentesaus

Al weken loop ik aan te hikken tegen een blog over tomatensaus. Hoe is het mogelijk! Maar er zijn zoveel keuzes denkbaar. Behandel ik één tomatensaus per blog of doe ik ze meteen alle vier? Verwijs ik naar recepten op andere websteks of schrijf ik alles uit? Bewaar ik ze voor bepaalde jaargetijden? Maak ik een uitstapje naar tomatensoep?

In ons huishouden worden vier of vijf tomatensauzen vaak gemaakt. Andere ook, maar minder vaak. De oudste is deze basissaus, die heel handig is met kinderen. Zowel om kieskeurige kinderen toch aan het eten te krijgen als voor die dagen dat je snel iets uit de vriezer wilt pakken. Je kan hem met of zonder staafmixer maken, En bij die staafmixer moet ik even uitweiden over hoe en waarom ik mijn eerste staafmixer in mijn bezit heb gekregen. We gaan de grens over:

Tübingen am Neckar

Mijn moeder was een blauwkous. Ze studeerde medicijnen in het naoorlogse Tübingen, een traditierijke universiteitsstad sinds 1477. Ze had ontzettend weinig te besteden en veel te leren. Ze huurde dus amper verwarmde kamertjes en at in de mensa. Het was in Duitsland gebruikelijk om regelmatig van universiteit te wisselen; ze heeft ook nog in Kiel en Heidelberg gestudeerd. Het kan zijn dat ik er nog eentje vergeten ben. In ieder geval was studeren voor haar een kwestie van heel hard werken, heel zuinig zijn en focus, focus, focus.

Gevelsteen in Tübingen

Echt koken heeft nooit echt haar aandacht gehad of gekregen. De definitie van een blauwkous uit de van Dale is dan ook geheel op haar van toepassing: "spotnaam voor een vrouw die geleerd is of daarvoor wil doorgaan en een zekere minachting voor huishoudelijke zaken toont". Ze heeft wel met volle toewijding voor haar gezin gekookt, dus écht minachting was het niet. Ik heb altijd haar liefde gezien in alles wat ze deed. De zorg voor ons kreeg net zoveel focus als haar studieboeken vroeger. Maar toen haar eigen dochter ging studeren kocht ze een superdeluxe tosti-ijzer. Het idee dat ik veel meer zou gaan doen dan opwarmen of kaas laten smelten tijdens mijn studententijd was niet in haar opgekomen. Dat ondanks het motto van Graaf Eberhard, de oprichter van de Universität Tübingen: "Attempto", of te wel "Ik waag het!".

De tijden waren veranderd, dus togen we naar de grote keukenwinkel aan de Huizerweg in Bussum. Tot mijn grote genoegen was het tosti-ijzer zo duur geweest dat ik het kon ruilen voor een Sabatier-mes (dat ik nog steeds heb) én een staafmixer (die twintig jaar is meegegaan). En bij die staafmixer begint mijn eerste tomatensaus.

Ik nam hem ter hand toen ik lasagna ging maken. In zo'n mini-oventje in het studentenhuis. Wat hebben wij veel plezier gehad van dat Tefalding! Het was er zo eentje waar met moeite een cakeblik in past. Met een basis-soffrito, dus ui, wortel, bleekselderij maakte ik een tomatensaus en ik ontdekte dat de staafmixer ideaal was om binding aan de saus te geven. Ik hoogde de groente op, in het origineel zijn de groenten van de soffrito alleen maar een basis en leveren ze niet snel de 'body' van de saus. Maar voor een vegetarische lasagna was dat juist wel handig.

Later maakte ik een wintervariant met ui, wortel en knolselderij. Daarna kwam de macaroni-variant die minder gestaafmixed werd en waar meer andere groenten in gingen zoals paprika, courgette of witte kool (in de winter). En toen de kinderen kwamen ging dat allemaal nog een keer over de kop omdat ze bepaalde groenten wel of juist niet wilden kunnen herkennen, omdat het handig werd om een voorraad te hebben, kortom, toen werd deze tomatensaus een vast onderdeel van ons repertoire dat bijna onherkenbaar langskwam. In lasagna, macaronischotel met bonen, macaroni met ham, soep van sausrestjes (gepureerd met een rest bechamel of iets anders romigs wordt de saus oranje en zoet), linzenschotels, ovenschotels... noem maar op.

Basis-tomatengroentesaus
(grote gezinsportie of 2 kleine gezinsporties)

Ingrediënten
scheut olijfolie
2 uien
1 winterwortel of 200-300 gram peentjes
4 stengels bleekselderij of 200-300 gram knolselderij
naar keuze nog meer groente, zoals een prei, wat witte kool of paprika
2 teentjes knoflook
wat italiaanse kruiden
een scheut witte of rode wijn
een laurierblaadje
2-3 blikken tomatenstukjes
1 blikje tomatenpuree
water naar smaak en omstandigheden
(smokkelen: als je weinig kooktijd hebt, een klein schepje suiker toevoegen)

Bereidingswijze
1.   Fruit de ui aan in de olie, en voeg daarna de andere gesneden groentes toe. Als je gaat pureren maakt het formaat niet zoveel uit. Zorg dat de wortel niet te groot is gesneden, die gaart langzaam. Als je niet gaat pureren en je wilt dat de saus lekker mengt met macaroni bijvoorbeeld, snijd dan alle groenten ongeveer in dezelfde maat.
2. Laat de andere groentes kort meefruiten, voeg dan de knoflook toe en laat die kort meefruiten maar niet bruin bakken.
3. Blus met een half glas wijn en voeg het laurierblaadje en italiaanse kruiden toe.
4. Als de wijn bijna verdampt is kun je de tomaten uit blik en de tomatenpuree toevoegen. Breng alles aan de kook en laat het een half uurtje of wat langer (voor de zoete smaak) koken. Voeg wat water toe als de saus te dik wordt.
5. Wanneer je de saus pureert kan het nodig zijn om meer water toe te voegen. Laat nog even aan de kook komen en proef of er nog zout of peper nodig is.

De (ontdooiende) basis-tomatengroentensaus gecombineerd met witte bonen

Toepassingen
- gebruik de saus als laag in een lasagna of andere ovenschotel
- meng met boontjes, blokjes ham of linzen en eet met pasta en wat geraspte kaas
- kortom, gebruik deze saus voor alles waar je een kant en klare pot saus voor zou gebruiken.
- De saus kan prima ingevroren worden. Deze hoeveelheid is genoeg voor twee maaltijden voor twee volwassenen en twee kinderen. Wij maken eigenlijk altijd een dubbele of driedubbele hoeveelheid en eten in de loop van de week twee verschillende gerechten ermee.

Nu blijf ik nog zitten met onze andere tomatensauzen: de pizzasaus, de toversaus van Marcella Hazan ( die ook zo'n lekkere soep geeft), de basic bolognese, de puttanesca... dat wordt toch echt een volgende blog!

Pizzasaus

Basic Bolognese

De toversaus van Marcella Hazan